در این متن به بررسی درمان بی اختیاری و تکرر ادرار در بانوان پرداخته ایم که یکی از مشکلات شایع در بین خانم ها به خصوص در سن میان سالی و بعد از یائسگی، مشکل بی اختیاری ادرار می باشد. این موضوع با توجه به شرایط جسمی خانم ها احتمال بالایی پیدا می کند و به همین علت نیز می توان از این بیماری به عنوان یکی از شایع ترین و مشکل سازترین معضلات بانوان یاد کرد.
دلایل بی اختیاری ادرار در زنان
تکرر ادرار و یا بی اختیاری آن در خانم ها می تواند دلیل های مختلفی داشته باشد که هر یک از آنها با توجه به سن شخص تغییر پذیر هستند. برای مثال برای خانم هایی در سنین بالا که دوران یائسگی هستندبه علت کم شدن میزان هورمون استروژن و همچنین ضعیف شدن عضلات مجاری ادراری، مشکلات ادراری همچون بی اختیاری و تکرر ادرار خیلی طبیعی خواهد بود. در کنار این موضوع نیز در بعضی از شرایط مثل شل شدگی عضلات پایین لگن یا افتادگی های اندام های داخلی لگن می تواند باعث به وجود آمدن این مشکل شود. رایج ترین شکل این افتادگی پرولاپس مثانه یا همان افتادگی مثانه است که اکثر خانم های درگیر آن می شود.
از دیگر دلیل های بی اختیاری ادرار در زنان می توان به بالا رفتن سن، حاملگی و زایمان زیاد، زیادی وزن، فعالیت های سنگین ورزشی مثل بدنسازی و وزنه برداری و… اشاره کرد که باعث شل شدن عضلات کف لگن شده و در نتیجه مشکلات ادراری را برای خانم ها به دنبال خواهند داشت. علاوه بر این، وجود یبوست یا سرفه های طولانی مدت را نیز می توان از دیگر عوامل تاثیر گذار در به وجود آمدن مشکلات ادراری دانست.
علت های تکرر ادرار در سنین مختلف متفاوت هست. همان طور که گفته شد در خانم های با سن بالا، خانم هایی که دوران یائسگی رو میگذرونند به علت کاهش سطح هورمون استروژن و تحلیل رفتن عضلات مجاری ادراری که باعث مشکلات ادرار می شود. علت دیگر می تواند کورنابس یا افتادگی های اندام های داخلی لگن باشه که شایع ترینش پرولاپس مثانه یا افتادگی مثانه هست و می تونه باعث مشکلات متعدد ادراری شود. درمان این موارد بر اساس نوع علت متفاوت هست.
در کنار این دلیل ها می توان به موارد زیر که به میزان قابل توجهی در بروز بی اختیاری ادرار در زنان موثر هستند اشاره کرد:
- استفاده از کافئین: مطالعات نشان می دهد کسانی که کافئین بالایی استفاده می کنند بیشتر مستعد بی اختیاری ادرار هستند.
- بیماری های خاص: دیابت و برخی از بیماری های کلیوی، امکان بی اختیاری ادرار را افزایش خواهند داد.
- استعمال دخانیات: سرفه های پیاپی ناشی از مصرف دخانیات فشار بالایی را بر روی اسفنکتر ادراری وارد کرده و در نتیجه احتمال به وجود آمدن بی اختیاری و تکرر ادرار را زیاد می کند.
انواع بی اختیاری ادرار در زنان
در حالت کلی بی اختیاری و تکرر ادرار انواع متفاوتی دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:
1- بی اختیاری ادرار استرسی:
این مدل از بی اختیاری ادرار در واقع زمانی اتفاق می افتد که خندیدن، سرفه کردن، عطسه کردن و یا سایر حرکات دیگر باعث بروز فشار به مثانه شده و ترشح ادرار را به دنبال دارد. اکثرا عوامل مختلفی مانند تغییرات بدنی ناشی از بارداری، زایمان و همین طور یائسگی در به وجود آمدن این نوع بی اختیاری تاثیر گذار خواهند بود.
2- بی اختیاری ادراری ترکیبی:
نوع ترکیبی بی اختیار ادراری حالتی است که هم با افزایش فشار شکمی و هم با احساس فوریت ادرار، ریزش ادرار دیده می‌شود. این نوع بی اختیاری کمتر از نیمی از موارد بی اختیاری را از نظر شیوع شامل می‌شوند.
3- مثانه بیش فعال:
این نوع از بی اختیاری، مربوط به زمانی است که عصب های آسیب دیده در اثر عوامل مختلف، پیام های خود را دقیقا در زمان های نادرست و نامناسبی به مثانه می فرستند و در نتیجه نیز انقباض عضلات مثانه، آن هم بدون هیچ گونه هشدار قبلی صورت می گیرد.
4- بی اختیاری سرریزی:
این بی اختیاری در زمانی اتفاق می افتد که مثانه به طور کامل تخلیه نمی شود و به همین دلیل نیز سرریز شدن ادرار را به دنبال دارد. این مشکل، معمولا تحت تاثیر آسیب های عصبی ناشی از بیماری هایی همچون دیابت است که در نهایت منجر به ضعیف شدن عضلات مثانه می شود.
5- بی اختیاری ادرار فوریتی:
این نوع از بی اختیاری، زمانی اتفاق می افتد که ادرار بعد از احساس ناگهانی دفع، آن هم بدون هیچ دلیل خاصی ترشح شود. انقباض های نامناسبی که در عضلات مثانه صورت می گیرد مهم ترین دلیل بروز این نوع از بی اختیاری است. شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار در افراد مسن است ولی ممکن است جوانان را هم درگیر کند و غالبا به وسیله ی داروها تشدید می شود.
معمولا مواردی همچون پیام های عصبی غیر طبیعی موجب بروز اسپاسم و گرفتگی عضلات مثانه شده و امکان تخلیه ناگهانی ادرار را در زمان خواب، بعد از نوشیدن مقدار کمی آب، لمس آب، شنیدن صدای آب و… فراهم می کند.
6- بی اختیاری ادرار عملکردی:
کسانی که دچار این نوع از بی اختیاری ادرار می شوند دارای مشکلات و بیماری های مختل کننده و اختلال در حرکت کردن و همچنین برقراری ارتباط هستند. به همین علت نیز نمی توانند خود را به موقع به سرویس بهداشتی برسانند.
تشخیص بی اختیاری و تکرر ادرار
برای آن که بتوان معضل بی اختیاری ادرار را در افراد تشخیص داد لازم است که در مرحله اول، علائم و سوابق پزشکی بیمار توسط پزشک متخصص به طور کامل بررسی شود. پزشک متخصص در زمان معاینه بیمار خود نشانه ها و علائم ابتلا به مشکلات ادراری را بررسی کرده و با توجه به شرایط موجود درصدد درمان آنها بر می آید. معمولا انجام آزمایش های متفاوتی مثل تست فشاری مثانه، آنالیز و کشت ادرار، سونوگرافی، سیستوسکوپی و همچنین نوار عصب مثانه از جمله مواردی هستند که برای تشخیص این مشکل تجویز می شوند.
دکتر آمنه حدادان، جراح و متخصص زنان
آدرس مطب: شرق تهران، فلکه دوم تهرانپارس، خیابان جشنواره، بین چهاراره سیدالشهدا و خیابان سجده ای، روبروی داروخانه دکتر بحرینی، پلاک ۲۴۸، طبقه چهارم، واحد ۱۱
ساعات حضور: شنبه و چهارشنبه ساعت ۱۷ تا ۲۰ / دوشنبه ساعت ۱۰ تا ۱۳
درمان بی اختیاری و تکرر ادرار در بانوان
به طور کلی برای درمان مشکلات ادراری، راه های بسیار مختلفی وجود دارد. برخی از روش هایی که برای درمان بی اختیاری ادرار در خانم ها وجود دارد عبارتند از:
1- درمان بی اختیاری ادرار در زنان با لیز مونالیزا
یکی از بهترین روش های درمان غیر جراحی برای این مشکل استفاده از لیزر می باشد. خوشبختانه پروب های خاصی از لیزر وجود دارد که می تواند باعث تحریک کلاژن سازی و در نتیجه تقویت و بازسازی بافت پیشابراه و عضلات کف لگن شود و به این طریق مشکل بیماران درمان می شود.
استفاده از روش لیزر مونالیزا تاچ، بدون هیچ گونه درد و یا نیازی به جراحی، موجب درمان کامل مشکلات ادراری در خانم ها شده و به خصوص در دوران بعد از یائسگی نیز کاربرد خواهد داشت. این لیزر با اثرگذاری بر روی بافت های داخلی واژن، باعث تحریک کلاژن سازی در ناحیه شده و در نتیجه با تغذیه بافت ها و تولید کلاژن طبیعی، موجب بازسازی لایه مخاطی و همچنین بافت های ضعیف شده می شود.
این روش سرپایی و در محل کلینیک انجام می گیرد و هر جلسه آن نیز تنها ۱۰ دقیقه از زمان شما را می گیرد. تعداد جلسات لازم برای انجام درمان بی اختیاری ادرار با لیزر مونالیزا تاچ، بسته به شرایط فرد و همچنین تجویز پزشک، متغیر خواهد بود، اما افرادی هم هستند که تنها در یک جلسه، به نتیجه قابل قبول خود رسیده اند.
مزایای درمان بی اختیاری ادرار با لیزر
علاوه بر روش های جراحی یکی از بهترین راهکارها برای حل مشکل بی اختیاری ادرار در خانم ها استفاده از روش های لیزری می باشد. استفاده از این تکنیک درمانی یک سری مزایایی دارد عبارتند از:
- مشکل بی اختیاری ادرار در طول زمان کوتاهی درمان می شود.
- درمان با لیزر روش تهاجمی نیست و از روش جراحی ایمن تر است. این روش درد ی خونریزی ندارد و برای انجام آن نیازی به بیهوشی نیست.
- در مقایسه با عمل های جراحی مقرون به صرفه تر می باشد.
- بعد از انجام لیزر نیازی به استراحت ندارد و فرد می تواند فعالیت های روزمره خود را آغاز کند.
- علاوه بر موارد ذکر شده، این روش PH واژن را تنظیم می کند و احتمال ابتلا به عفونت های واژن را بسیار کاهش می دهد.
2- درمان بی اختیاری و تکرر ادرار در بانوان با جراحی
این روش اکثرا برای آن دسته از خانم هایی به کار می رود که در مراحل پیشرفته مشکلات ادراری خود هستند و به همین علت نیز چاره دیگری به جز جراحی برای درمان مشکل آنها وجود ندارد. در این جراحی از یک دریچه مصنوعی برای کنترل جریان خروجی ادرار استفاده می شود.
3- درمان بی اختیاری و تکرر ادرار در بانوان با تمرین های ورزشی
یکی از روش های درمان بی اختیاری و تکرر ادرار، انجام حرکات ورزشی به خصوص است. انجام تمرین های ورزشی مربوط به کف لگن که با نام تمرینات کگل شناخته می شود می تواند حجم عضلات کف لگن را افزایش داده و همچنین آنها را سفت و محکم کند. انجام درست این حرکات می تواند به شکل کاملا طبیعی، کنترل ادرار را در خانم ها زیاد کند.
4- درمان بی اختیاری ادرار در زنان با RF هیگز
در این روش می توان با کمک تقویت عضلات کف لگن، موجب لیفت و تقویت عضلات واژن شد و در نتیجه بی اختیاری ادراری را درمان کرد. این روش با عدم بیهوشی، انتخاب بسیار خوبی برای افرادی است که محدودیت های بیهوشی دارند. استفاده از دستگاه هیگز برای درمان تکرر و بی اختیاری، موجب ایجاد قوام و سفتی در عضلات واژن می شود. برای انجام این روش می توان بنا بر تجویز پزشک بین 3 تا 6 جلسه اقدام کرد.
سوالات متداول
چه مراقبت هایی برای روش درمان لیزر مونالیزا وجود دارد؟
تا ۱۰ روز شستشو با بتادین و مصرف ملین برای جلوگیری از یبوست و مصرف آنتی بیوتیک ها لازم است. بهتر است تا ۴ تا ۷ روز در منزل استراحت کند.پس از آن می تواند فعالیت های روزمره را داشته باشد. تا ۴۰ روز رابطه جنسی و ورزش ممنوع است.
آیا می توان در زمان بارداری از روش های درمانی بی اختیاری استفاده کرد؟
خیر در دوران بارداری هیچ کدارم از این روش ها استفاده نمی شود و درمان این مشکل با استفاده از لیزر یا ار اف به ۳ تا ۴ ماه بعد از زایمان منتقل می شود.
آیا خانم های باکره می توانند از روش های هیگز، لیزر و یا جراحی استفاده کنند؟
خیر این روشها فقط برای خانم هایی قابل انجام است که باکره نباشند،چون هم لیزر هم آر اف در سطح داخلی واژن کار میکنند. جراحی هم چون در کانال واژن انجام می شود، باز در این افراد قابل انجام نیست.
آیا انجام روش های هیگز و لیزر مونالیزا برای خانم هایی که در سنین پایین دچار این مشکل می شوند نیز امکان پذیر است؟
بله این روش ها در درمان مشکلات ادرار خفیف تا متوسط کاربرد به سزایی دارو و اگر اقدامات درمانی زودتر آغاز شود، وارد مرحله شدید بیماری نمی شوند و نیاز به جراحی کمتر پیشنهاد می شود.
از اینکه تا انتها مقاله درمان بی اختیاری ادرار در زنان با ما همراه بودید سپاس گزاریم. جهت دریافت نوبت از دکتر آمنه حدادان، متخصص زنان، زایمان ونازایی در تهرانپارس با مشاورین ما در ارتباط باشید.
